De Geul en het dalDe naam Over de ontstaanswijze van de naam van de rivier de Geul bestaat een prachtig verhaal, waarin verteld wordt dat we die naam te danken zouden hebben aan de Noormannen. Die zijn tijdens een van hun vele strooptochten ook in het zuiden van Limburg geweest en nu wil de legende dat ze eens in een veldslag ergens aan de oever van de Geul de hier wonende Franken een verpletterende nederlaag toebrachten. Zij zouden toen hun tegenstanders de rivier in gejaagd hebben onder het uitroepen van hun strijdkreet "Gjöl, Gjöl" en toen zou de rivier de naam Geul hebben gekregen. Maar er is niets van waar. Het woord Geul is van Germaanse oorsprong en betekent ’smal, meestal ondiep water’. Dus best van toepassing op het door Valkenburg stromende riviertje. In dit geval is de algemene benaming geworden tot de eigen naam van een rivier. De naam van de zijrivier de Gulp hangt er mee samen. Gulp (Germaans Gulippa) betekent ’kleine Geul’.
Algemeen De Geul is 58 km lang en het totale verval bedraagt ongeveer 250 m. De bekendste zijrivieren zijn: de Zelserbeek of Sinselbeek, de Eyserbeek en de Gulp. Daarnaast zijn er nog een aantal beekjes die in de Geul uitmonden. Langs de Geul liggen dorpen als: Epen, Mechelen, Schin op Geul, Valkenburg aan de Geul, en Meersen.
Waterhuishoudelijke betekenis In de benedenloop van de Geul, nabij Meersen, is een overloopgebied ingericht waardoor bij hoogwater niet al het water in een keer de Maas instroomt. Ecologische betekenis Bij de Geul is een voor Nederland unieke flora en fauna. In dit snelstromende water komen de elrits. gestippelde alver en de beekforel voor. Aan de bovenloop vind je het zinkviooltje. In de heuvels bij Valkenburg kan een kleine populatie van de geelbuikvuurpad gevonden worden. In veel bomen langs de geul komt de maretak voor. Ontwikkelingen De Geul was een gereguleerd water geworden. Hierdoor zijn een aantal van de kenmerken van een natuurlijke stroom verdwenen. Met Europese subsidie wordt de natuurlijke staat van de Geul hersteld. De Geul mag weer zijn eigen weg vinden waardoor stroomversnellingen, grindoevers en afkalvende oevers terugkeren. Hopelijk zullen vissen als de barbeel en misschien de vlagzalm hierdoor hun weg naar de Geul terugvinden. In het "Ingendael", een natuurgebied in de gemeente Valkenburg, zijn Galloways en koniks uitgezet. Er is sprake van natuurontwikkeling in het dal maar ook op de hellingen.