De eerste tegels leken veel op de tegels die in Belgie, Itale en Spanje werden gemaakt. De tegels hebben veel kleur en ornamenten . Langzaam verdwijnt het ornament en komt er een hoofmotief, zoals Een portret, soldaat of dier in een cirkel of in een kwadraat.
Later komen er ook vruchten en bloemen op de tegels. Er komen ook blauw-witte hoekversieringen van 4 tegels aanééngevoegd, die samen een nieuw patroon vormen.
In het begin van de 17de eeuw ontstaan ook aardewerk- en tegelbakkerijen o.a. in Utrecht, Delft, Gouda, Hoorn, Enkhuizen, Harlingen, Makkum en Bolsward
BLAUWE TEGELS
Vanaf 1620 worden ook de bekende blauwe tegels gemaakt. Het plaatje wordt alleen in blauw op de ondoorzichtige ondergrond van het tinglazuur geschilderd. Waarom blauw?
Omstreeks 1602 kwam door de handel met China het eerste blauwe Chinese porselein naar Holland.
De pottenbakkers in Delft en andere steden probeerden het Chinese porselein na te maken en brachten de decors over op het aardewerk.
Blauw Chinees porseleinen schotel. | Blauwe tegel. Motief ontleend aan het Chinees geïmporteerd porselein. |
Het "Delfts blauw" is wereldberoemd geworden.
Door de grotere algemene welvaart kwam er veel vraag naar tegels. Zij werden gebruikt in:de schouwen, gangen, trapportalen, keukens en als plinttegels. De tegels werden beschilderd met voorstellingen uit het dagelijkse leven, zoals ruiters, soldaten, schepen, spelende kinderen, dieren, bloemen, landschappen, mannen en vrouwen die een beroep uitoefenen. Ook gebeurtenissen uit de bijbel werden veel op tegels afgebeeld.
Uil. Tweede kwart 17de eeuw | Dame met molenkraag. | Koopvaardijschip. Midden 17de eeuw |
Kinderspel. | Bijbeltegel. De vlucht naar Egypte. |
De tegelschilder, die meestal geen grote kunstenaar was, gebruikte prenten van bekende kunstenaars als voorbeeld. De gravures van Pieter Schut (1615-1660) hebben o.a. tot voorbeeld gediend voor de Bijbelse voorstellingen op tegels. Er zijn 592 verschillende Bijbelse voorstellingen op tegels bekend.
EXPORT VAN TEGELS EN TEGELTABLEAUS (± 1650 - na 1800)
Duizenden tegels en vele tegeltableaus (een voorstelling op 2 of meer tegels) in blauw en paars, maar ook in veelkleurige uitvoering, zijn op bestelling gemaakt voor paleizen, kerken en kloosters in Portugal, Spanje, De Azoren, Brazilië, Frankrijk, Duitsland, Engeland, Polen, Scandinavië en zelfs Rusland. Deze opdrachten werden uitgevoerd door tegelbakkers uit Rotterdam, Delft, Amsterdam, Harlingen en Makkum.